Historia
Daty i wydarzenia
Rok 1922 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
Polska po ponad 120 – letnim okresie niewoli od 4 lat jest wolnym, niepodległym, demokratycznym państwem. Jednak zarówno wolność i niepodległość jak i demokracja wydają się być bardzo kruche.W latach 1919 -1920 r. trwa wojna polsko-bolszewicka, która ratuje Europę przed zalewem komunizmu.16 grudnia 1922 r. zostaje zamordowany pierwszy prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Gabriel Narutowicz. Morderca-fanatyk, Eligiusz Niewiadomski jest przekonany, że oddał przysługę ojczyźnie, bo Narutowicz został wybrany głosami socjalistów, ludowców i mniejszości narodowych. | Na świat przychodzi Józef Wierciński. Gdzie dokładnie- nie wiadomo. Prawdopodobnie gdzieś w okolicach Wilna. Prawdopodobnie pochodził ze starego, liczącego ponad 600 lat szlacheckiego rodu. Miał brata. |
Rok 1924 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
Rosja. Umiera Lenin. Nowym sekretarzem generalnym Wszechrosyjskiej Komunistycznej Partii Bolszewików zostaje – Józef Stalin. Jego główny konkurent, Lew Trocki powoli traci władzę, (od 1929 r. przebywa na emigracji, latami tropiony przez NKWD, zostaje , na rozkaz Stalina zamordowany w Meksyku, 29 sierpnia 1940 r. ). | W Białymstoku na świat przychodzi Alina Srzedzińska. Jej rodzicami są: Teofil (ur. w 1890 r. w Białymstoku) i Janina Srzedzińska ( z domu Brandt, urodzona w 1897r.w Warszawie).W 1920 roku, Janina i Teofil biorą ślub w katedrze świętego Jana w Warszawie, a w kilka dni później Teofil rusza na front walczyć bolszewikami. Srzedzińscy to również szlachta. Zubożała. Herbu Leliwa.Teofil Srzedziński jako młody chłopak (prawdopodobnie w 1905 roku) brał udział w spisku przeciwko caratowi. Spisek został wykryty, a wszystkich organizatorów wysłano na Sybir. Teofila uratowała starsza siostra, Julia, która miała znajomych wśród carskich oficerów i urzędników ponieważ szyła dla nich mundury. W kilka lat później, dawny towarzysz Teofila, który wrócił z zesłania oskarża go o zdradę. Teofil doprowadza do procesu, w którym oficjalnie oczyszczono go z zarzutów . Zanim jednak proces się skończył, traci pracę Warszawie (był urzędnikiem) i decyduje się na powrót do Białegostoku.Alina ma starszego brata, Jurka (urodzony w 1921 roku). |
Rok 1926 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
W Polsce: przewrót majowy.W Meksyku: znacjonalizowano posiadłości kościoła katolickiego. | Na świat przychodzi Leszek, młodszy brat Aliny.Teofil jest zwolennikiem Piłsudskiego, Janina –Dmowskiego, jednak różnice w poglądach politycznych nie mają wpływu na ich rodzinę. Są szczęśliwym, zgodnym małżeństwem. |
Lata 1929 – 1933 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
Na świecie szaleje wielki kryzys gospodarczy.W Niemczech, (1933) władze obejmuje Adolf Hitler.1932 Moskwa – Polska i ZSRR podpisały układ o nieagresji. | Rodzina Srzedzińskich wiedzie spokojne, ustabilizowane życie, chociaż finansowo bywa różnie. Dopiero od 1930 r -Teofil ma stałą, pewną pracę w nowo otwartym szpitalu psychiatrycznym w Choroszczy (pracuje w administracji). Dzieci zaczynają edukację szkolną, |
Lata 1934-1938 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
Polska i Niemcy podpisały w Berlinie 10-letnią deklarację o niestosowaniu przemocy( styczeń 1934).sierpień 1934 r. Hitler uzyskuje pełnie władzy w Niemczech ( w referendum: 90% obywateli niemieckich wyraża zgodę na powierzenie mu funkcji prezydenta jako jednocześnie : kanclerza i wodza Rzeszy).maj 1935 Polska umiera „polski wódz”- Józef Piłsudski. | Rodzinie Srzedzińskich powodzi się coraz lepiej. Janina prawdopodobnie w tym czasie również pracuje w szpitalu. Inwestują, kupują las. Alina po raz pierwszy w życiu zakochuje się, w chłopcu z sąsiedztwa.Józef Wierciński kończy gimnazjum, ma „małą maturę” i uczy się w szkole buchalteryjnej. Ma zdolności do języków. Zna rosyjski, niemiecki. Lubi teatr. |
Rok 1939 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
Wybucha II wojna światowa.1 września Polskę atakują Niemcy, 17 września Rosjanie.Rosjanie informują polskiego ambasadora w Moskwie, że „Wojna polsko-niemiecka ujawniła wewnętrzne bankructwo państwa polskiego (…) państwo polskie i jego rząd faktycznie przestały istnieć (…) rząd sowiecki zamierza przedsięwziąć wszystkie kroki po temu, aby wyzwolić naród polski od nieszczęsnej wojny, która został wtrącony. Oficjalną przyczyną wkroczenia wojsk ma być obrona Ukraińców i Białorusinów, zamieszkujących na terytorium Polski.”W sprawie sowieckiej agresji Naczelny dowódca Edward Rydz Śmigły wydaje dyrektywę : „Sowiety wkroczyły. Nakazuję ogólne wycofanie na Rumunię i Węgry najkrótszymi drogami. Z bolszewikami nie walczyć, chyba w razie natarcia z ich strony lub próby rozbrojenia oddziałów…” To zdanie stanie się przyczyną dezorientacji żołnierzy na granicy wschodniej i powodem dla którego w większości pozwalają się wziąć do niewoli, nie stawiając oporu.18 września 1939 roku. Niemcy i Rosja w Moskwie, podpisują „traktat o granicach i przyjaźni”. Po stronie radzieckiej znalazły się Białostoczczyzna, oraz województwa: lwowskie, stanisławowskie, tarnopolskie, wołyńskie, nowogródzkie i wileńskie.W chwili wybuchu wojny, Polska ma zawarty układ sojuszniczy z Francją (z 1921r.), z Wielką Brytanią ( z 1939 r.) oraz sojusz z Rumunią (obowiązujący w razie ataku przez ZSRR). | Alina, ma 15 lat, Józef 17.Ojciec Aliny, Teofil ma lat 49, jej matka, Janina 42. Bracia Aliny: 13 i 17 lat.Teren na którym mieszkają Srzedzińscy zajmują najpierw Niemcy, a później Sowieci. |
Rok 1940 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
NKWD przeprowadza aresztowania tzw: „wrogich i szkodliwych elementów”. Są skazywani na śmierć albo pobyt w obozach pracy.Od lutego 1940 r. zaczynają się wywózki Polaków w głąb Rosji. | Teofil otrzymuje informację od znajomego komunisty, że „jest na liście” i że „lepiej dla niego i dla jego rodziny, żeby zniknął”. Głównym powodem dla którego interesuje się nim NKWD jest jego udział w wojnie w 1920 r. i to, że był urzędnikiem państwowym. Teofil zabiera starszego syna i wędki i „idą na ryby”. Przy rzece porzucają swoje rzeczy, w tym dokumenty. Janina ma mówić, że zniknęli i że nie wie, co się z nimi stało. Teofil ma nadzieję, że jeśli on zniknie (w jednej z wersji, miał udawać, przed ludźmi, że chce popełnić samobójstwo) pozostawią rodzinę w spokoju.Jednak (prawdopodobnie kwiecień/ maj 1940 r), NKWD zawitało do domu Srzedzińskich W środku nocy, z łomotaniem do drzwi i krzykiem, ale co wielokroć powtarzały Alina i jej matka, oficer, który wyrzucał je z domu, okazał się być bardzo ludzki. Nie tylko uświadomił je że wyjeżdżają „na wsiegda” – czyli „na zawsze” (co było istotną wskazówką) , ale kazał im zabrać kilimy i firanki . Miały także trochę więcej czasu na spakowanie ( niż „zwyczajowe” 15 -30 minut). Rzeczy, które kazał im zabrać oficer były w Kazachstanie dobrym „towarem wymiennym” na jedzenie i pozwoliły im przeżyć.To było jednym z powodów, dla którego nigdy nie pozwalały źle mówić o Rosjanach. Zawsze podkreślały, że ustrój jest zbrodniczy, nie naród. Ten NKW-dzista uratował im życie.Teofil przeżyje wojnę w okolicy Warszawy, Janina z Aliną i Leszkiem zostaną rozdzieleni w Kazachstanie. Jurek najpierw będzie ukrywał się z ojcem (obaj byli w AK), a następnie cudem odnajdzie matke w jednym z obozów ( do dzisiaj nie wiadomo jak udało mu sie w tamtych czasach, pod przybranym nazwiskiem podróżować po Rosji). Jeszcze większym cudem jest to, że cała rodzina przeżyje wojnę i spotka się razem, w 1948 roku w Świnoujściu. |
Rok 1941 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
22 czerwca uderzenie Niemiec hitlerowskich na Rosję.12 lipca sojusz brytyjsko – sowiecki,12 sierpnia Karta Atlantycka ( Wielka Brytania-USA), wrzesień pod kartą podpisuje się wiele innych krajów w tym Polska i Związek Sowiecki. Początek koalicji antyhitlerowskiej.30 lipca 1941 roku zostaje podpisany układ Sikorski –Majski przywracający stosunki dyplomatyczne między Polską i Rosją. Układ przewidywał budowę armii polskiej na terenie ZSRR pod polskim dowództwem (późniejsza Armia Andersa) a także, w protokole dodatkowym Rosjanie gwarantowali „amnestię” dla obywateli polskich: więźniów politycznych i zesłańców przebywających na terenie ZSRR.Od jesieni na terenie Kazachstanu i Powołoża formowana jest armia polska. | Większość wywiezionych Polaków, po usłyszeniu o napaści Niemiec na Sowiecki Sajuz odczuło radość. Nie dlatego, aby oczekiwali od Niemców jakiejkolwiek formy wyzwolenia , ale wojna dawała nadzieję na odmianę losu i nieukrywajmy, w początkowym okresie również satysfakcję, że „Ruscy” nie nacieszyli się długo polską ziemią i dostają łupnia od swoich sprzymierzeńców. Nastroje zatem polepszyły się, ale w kołchozach ograniczono rację żywnościowe i było coraz ciężej.Alina szyje mundury, jest nawet stachanowką, dzięki czemu dostaje dodatkowa porcję chleba i ( z czego będzie się zawsze nasmiewać) ma czerwoną flagę przy swoim stanowisku pracy.Janina dostaje „propozycję nie do odrzucenia”- ma zrzec się polskiego obywatelstwa. Ponieważ uparcie twierdzi, że jest, była i pozostanie Polką, „sąd” złożony z kierowcy, kucharki i nie rozumiejącej słowa po rosyjsku najprawdopodobniej miejscowej Kirgiski skazuje ją na 2,5 roku obozu pracy ( kopalnia).Kiedy Janina trafiła do aresztu, jeszcze przed otrzymaniem wyroku ( była wyjątkowo niebezpiecznym przestepca, bo oprócz tego, ze sama nie chciała przyjąc radzieckiego obywatelstwa, to jeszcze podżegała do tego znajomych Polaków), naczelnik, psychopata, który najpierw znęcał się fizycznie nad więźniami, a później psychicznie , wyzywając ich , ich matki, ojców i naturalnie ojczyzną, próbował ją złamac. Po kilkunastu minutach tyrady , kiedy wreszcie zmęczony własnym monologiem i kompletnym brakiem jej reakcji powiedział „won”, prababka podniosła na niego oczy i powiedziała powoli i wyraźnie ( czystym rosyskim, bo znała ten język doskonale): „Towarzyszu naczelniku, a moglibyście to wszystko jeszcze raz powtórzyc, bo ja nic nie zrozumiałam.”Janina opowiadała później swoim wnukom, że chodź to zadziwiające, kompletnie się go nie bała, może dlatego, że mieszkając koło szpitala psychiatrycznego, do wybuchów wariatów była przyzwyczajona…Ciekawe, że pan naczelnik już więcej babci na „przesłuchanie” nie wezwał. Może nie lubił sie powtarzac? |
Rok 1942 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
Wiosną i latem1942 roku armia polska opuszcza terytorium Związku Sowieckiego i przez Iran, Irak i Syrię przechodzi do Palestyny. | 17 grudnia, premier rządu polskiego Władysław Sikorski przyjeżdża do Meksyku a efektem jego wizyty jest podpisanie umowy o utworzeniu polskiego osiedla w Santa Rosa, Leon GTO |
Rok 1943 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
13 kwietnia 1943 roku niemieckie radio podało wiadomość o odnalezieniu grobów polskich oficerów w lasku katyńskim koło Smoleńska. W nocy z 25 na 26 kwietnia 1943 roku, Wieczysław Mołotow wręczył polskiemu ambasadorowi w Moskwie, Tadeuszowi Romerowi notę, zawiadamiającą o zerwaniu przez kreml stosunków z rządem RP.W Rosji zamknięto polskie placówki opiekuńcze, zakazano dalszego werbunku do polskiej armii.Lipiec w katastrofie lotniczej koło Gibraltaru ginie gen. Władysław Sikorski. Premierem rządu zostaje Stanisław Mikołajczyk, naczelnym wodzem Kazimierz Sosnkowski.28 listopada 1943 – 1 grudnia 1943 , Teheran. Konferencja „wielkiej trójki” : prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchila i przywódcy ZSRR – Józefa Stalina. Podział krajów Europy na strefy wpływów, Polska według tego podziału znalazła się … pod wpływem Rosji. Ze względu na mające się odbyć jesienią 1944 roku wybory prezydenckie w USA, na prośbę Roosvelta liczącego na głosy Polonii amerykańskiej postanowienia w kwestii polskiej utajniono. | 30 kwietnia z Persji wyrusza pierwszy transport wysiedleńców. Wraz z tą grupą do Meksyku udaje się Alina. Jej młodszy brat wstepuje do armii Andersa. Chce się bić o wolną Polskę ( ma 16 lat). Do Santa Rosa przybywa:1 lipca– pierwszy transport ( 704 osoby)2 listopada – drugi transport uchodźców (728osób).Pierwsza grupa mieszka początkowo w szkole La Granja dopiero po kilku tygodniach osiedle jest ukończone i mogą zamieszkać w Santa Rosa. Prawdopodobnie wówczas właśnie ( albo jeszcze na statku) Alina poznaje Józefa Wiercińskiego.Obóz jest doskonale zorganizowany. Bardzo dużą rolę odgrywa w nim wychowanie i edukacja dzieci. Wychowywaniem zajmują się wszyscy dorośli, nie tylko rodzice i nauczyciele.
16 sierpnia – otwarcie przedszkola 23 sierpnia – organizacja hufca harcerskiego 5 września – otwarcie publicznej szkoły powszechnej; organizacja kursów gimnazjalnych przekształconych następnie w państwowe gimnazjum ogólnokształcące. Według danych pochodzacych z książki Glori Carreno i Celi Zack de Zukerman, w listopadzie 1944 roku, wśród osób przebywających w obozie były: dzieci w wieku: 0-4 lat – 45 5-9 lat – 141 10-14 lat – 304 15-19 lat – 223 Osoby dorosłe ( do których zaliczali się już Alina I Józef ) w wieku: 20-24 lata – 101 25-29 lat- 80 30-34 lata- 34 35-39 lat -103 40-44 lat -123 45-49 lat -86 50-54 lata -41 55-59 lat -36 60-64 lata- 17 65-69 lat -12 70-74 lata- 6 75-79 lata -1 Osoby pomiedzy 20 a 54 rokiem życia, to w zdecydowanej większości kobiety – matki dzieci przebywających w obozie. Edukacja podzielona była na poszczególne oddziały : przedszkole, szkoła podstawowa, szkoła średnia, kształcenie zawodowe, szkoła dla dorosłych. Kto, czego uczył: 1. J. Jarzębowski – historia i religia 2. J.Szurek – religia 3. Z. Orlowska- polski, historia, geografia 4. J. Ingarden- biologia, geografia, korespondencja 5. A. Jacewicz – matematyka, fizyka 6. Dr. Hertz – biologia 7. J. Ingarden – polski, korespondencja, geografia 8. Maria d,Arc – angielski i korespondencja 9. Maria Leandra – angielski i korespondencja 10. Jan Stanclik – arytmetyka, rachunkowość, nauki ścisłe 11. Maria Zak – maszynopisanie 12. Dobrow – angielski 13. Godinez – angielski, hiszpański 14. L. Castillo – hiszpański 15. A.Becerra – angielski. Kursy zawodowe przygotowywały do nastepujących zawodów: technik dentystyczny, krawcowa i rzemieślnika zajmującego się obróbką metali . 25 grudnia ukazuje się 1 numer pisma „Polak w Meksyku”. |
Rok 1944 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
Maj. Zdobycie Monte Casino | Leszek, młodszy brat Aliny zostaje bardzo poważnie ranny pod Monte Casino. Samochód którym jechał został ostrzelany i wpadł do przepaści. Koledzy Leszka zgineli.26 wrzesnia – na świat przychodzi pierwszy syn Aliny, a mój tata – Bogdan.
W Santa Rosa: 13 lutego – otwarcie biblioteki 23 lutego – wizyta byłego prezydenta Meksyku, generała L. Cardenas’a. 30 kwietnia – zakończenie pierwszego roku szkolnego. 1 sierpnia – przybyły siostry Felicjanki z Chicago. 4 września – wyjazd pierwszej wycieczki gimnazjum do Michoacan. 10 września – powódź 23 października – wyjazd wycieczki kursów zawodowych do Michaoacan. listopad- pierwsze wybory do Sądu Obywatelskiego. 15 listopada – ukazanie się spisu wysiedleńców zamieszkujących osiedle Santa Rosa. 20 listopada – wyjazd pozostałych mieszkańców na wycieczkę do Michoacan. |
Rok 1945 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
Od 4 do 11 lutego 1945 roku konferencja Jałtańska. Kolejne spotkanie wielkiej trójki. Zapadają ostateczne decyzje w sprawie kształtu powojennej Europy. Polska traci Kresy Wschodnie na rzecz Niemiec. Jako „rekompensatę” otrzymuje część ziem niemieckich : Pomorze zachodnie, Prusy Wschodnie i Śląsk.Do marca 1945 roku, całe terytorium dzisiejszej Polski zostało zajęte przez siły sowieckie.5 lipca 1945 r. rządy Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych uznają Rząd Jedności Narodowej (powołanemu z inicjatywy Stalina), cofając swe prawno-międzynarodowe uznanie rządowi londyńskiemu (polskiemu rządowi emigracyjnemu).Polskie siły zbrojne ( łącznie, te, które były podporządkowane rządowi Rzeczpospolitej na emigracji i podporządkowane komunistom ( jak Pierwsza Dywizja im. Tadeusza Kościuszki) byłwy czwartą armią koalicji antyhitlerowskiej w Europie (po siłach zbrojnych Związku Sowieckiego, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, a przed siłami Francji). W skali świata przed Polską jest jeszcze armia chińska. | styczeń – oddanie do użytku wykończonych budynków mieszkalnych.
W miare upływu czasu warunki mieszkaniowe polepszały się znacznie. W dniu 15 listopada 1943 roku było w obozie 131 pojedynczych pokoi mieszkalnych i 23 sale ogólne. Po roku ilość pojedynczych pokoi wzrosła do 352, a sal ogólnych zmalała do 6. W dniu 1 lipca 1945 roku było 397 pokoi i ani jednej sali ogólnej. Ponadto wybudowano: szpital, pralnię, teatr, pięć sal warsztatowych, piekarnię i 16 pokoi dla administracji.Pod koniec 1945 roku ukończono budowę nowoczesnego sierocińca, przystosowanego do potrzeb 300 dzieci. W budynku tym znajdowało się 15 sypialni, sala rekreacyjna, pokoje dla wychowawczyń . 10 lutego – wizyta Miguela Alemana – ministra spraw wewnętrznych ( późniejszy prezydent) 23 kwietnia – wymiana sztandarów między hufcem polskim i maksykańskim w mieście Meksyk. 10 sierpnia- otwarcie kursu handlowego. 6 września – otwarcie szkoły zawodowej. 17 wrzesnia – wizyta Manuela Avila Comacho – prezydenta Meksyku |
Rok 1946 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
Początek zimnej wojny | 1 lipca- rozpoczesie likwidacji osiedla Santa Rosa.
20 -30 grudnia – wyjazd z osiedla ostatnich grup wysiedleńców. |
Rok 1947 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
Styczeń. Wybory w Polsce. Odbyły się, zgodnie z dewizą Stalina: „Nieważne kto jak głosuje, ważne, kto liczy głosy”.Były premier i lider partii chłopskiej (PSL)- Stanisław Mikołajczyk – ucieka z Polski dzięki pomocy ambasady amerykańskiej. | 16 maja oficjalna likwidacja obozu. Grupę 106 dzieci i 99 nastolatków przewieziono do sierocińca w Tlalpan.Na świat przychodzi córka Aliny i Józefa, moja ciocia – Janina, urodzona w Guadalajara. Alina i Józef planują wyjazd do USA. Wszystko jest przygotowane, maja zamieszkać w Hollywood. Niestety, najprawdopodobniej w czerwcu 1948 roku, po krótkim pobycie w szpitalu Józef umiera. Alina decyduje się na powrót z dziećmi do Polski. Wie, że Świnoujściu czekają na nią rodzice i bracia. |
Rok 1950 |
|
W polityce | W życiu rodziny |
– | Ostatnia grupa polskich sierot z SR wyjeżdża do nowych rodzin i domów dziecka w USA. |